Modianok aitortu izan duenez, liburu bakarreko idazlea omen da bera; idazle-bizitza osoa hartuko omen dio, ordea, liburu horrek. Etsipenez onartzen du ez dela gauza beste ezer idazteko, beragandik urrunduagoa, arinagoa. Nahi omen luke, baina ezin. Hori horrela, ez da harritzekoa batzuek Modiano asko estimatzea eta beste batzuei, aldiz, gorrotagarria gertatzea. Esango nuke Pello Lizarralde —berak itzuli du liburua— lehenengoetakoa dela, hau da, Modiano oso gustuko dutenetakoa; izan ere, irudipena dut idazle gipuzkoarraren estiloak ere baduela Modianorenetik zerbait.

Ander Irizarrek, 2009ko maiatzaren 20an.

Autofikzio kutsua duen nobela da —osasun motiboengatik diot batik bat, autofikzioaren fobiko, alergiko eta eszeptikoek kontuan izan dezaten—, narratzailea Modiano bera delako aztarnak uzten baitzaizkigu aldian behin. Idazle izan nahi duen narratzaileak —”Idazlaria” deitzen dio Jansenek—, larruzko hiru maletatan bilduak dauden Jansenen argazkiak kronologikoki ordenatzeko egitasmoari ekiten dio, eta inbentario hori egiteko lanetan igarotzen ditu egunak atelierrean. Bertan telefono dei misteriotsuak jasotzen ditu, Jansenek sekula hartu nahi ez dituenak —tartean argazkilariaren miresle Nicole-rena—. Gisa honetan, Jansenen iragana berreraikitzen joaten da ezarian, harik eta Paris utzi eta Mexikora joaten den arte Jansen. Ez dirudi jende askok faltan sumatu zuenik, baina hainbestekoa da Jansenek narratzaileari eragiten dion lilura, ezen enkontrua jazo eta hogei urte beranduago, jada izen handiko idazlea delarik, argazkilariari buruz idaztea deliberatzen baitu. Udaberri alua da, bada, erabaki horren emaitza xume eta ederra.

Beñat Sarasolak, 2009ko urtarrilaren 25ean.